Жүрек-өкпе реанимациясы (ЖӨР) тыныс алу бұзылған немесе қан айналымы тоқтаған кезде ағзаның жұмыс қабілеттілігін қалпына келтіру үшін жүргізіледі. Медицина қызметкеріне өкпе реанимациясын қашан жүргізу қажет және ЖӨР кезінде алғашқы көмек көрсету алгоритмі не кіреді – мақалада әрі қарай айтатын боламыз. Сондай-ақ, 2023 жылы Қазақстанда жүрек-өкпе реанимациясының хаттамасын және жүрекке сыртқы массаж жасаудың қадамдық алгоритмін ұсынамыз. Қажетті шаблондарды жүктеп алыңыз, дәл қазір көрнекі нұсқаулықпен танысыңыз!
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің Медициналық қызметтердің сапасы жөніндегі біріккен комиссиясының 2016 жылғы 23 маусымдағы № 6 «Кенеттен қайтыс болу» диагностикасы мен емдеудің клиникалық хаттамасы» – ҚР Хаттамасымен толығырақ – «ACTUALIS: Медицина» электронды жүйесінен танысыңыз
Тағы үлгілер мен шаблондарды осы жерден жүктеп алыңыз
Жүрек-өкпе реанимациясы (ЖӨР): ҚР бұйрығы
Жүрек-өкпе реанимациясы реанимация - бұл қан айналымы және/немесе тыныс алу тоқтаған жағдайда денені қалпына келтіруге бағытталған шаралар кешені. Реанимация шараларын уақтылы (алғашқы минуттарда) бастау мидың қалпына келмейтін зақымдануын және биологиялық өлімнің басталуын тоқтатуы мүмкін.
Қазіргі таңда Қазақстанда практикалық дағдыларды пысықтау үшін облыстық және қалалық жедел жәрдем станцияларының мамандары облыстық және қалалық ЖМЖС негізінде шұғыл медициналық көмек көрсету бойынша симуляциялық кабинеттерді ұйымдастырады.
"Балалардағы СӨР" ҚР 2023 хаттамасы
Айта кетейік, ҚР-да медициналық авиацияны тарта отырып, жедел медициналық көмек көрсету қағидаларын ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің 2020 жылғы 30 қарашадағы № ҚР ДСМ-225/2020 бұйрығы регламенттейді.
Өкпе реанимациясын жүргізу (алгоритмі бар, жүрек-өкпе реанимациясы) 2010 жылы пайда болды. Қалпына келтіру шаралары ағза жұмысын тоқтатқан кезде қиын жағдайларда қарастырылған. Жүрек-өкпе реанимациясын дереу бастау, жылдамдық және алгоритмнің сақталуы оның кепілдендірілген тиімділігін береді.
Ауруханаға дейінгі деңгейде ЖӨР жүргізу алгоритмі
Медбикелер ЖӨР-ді дәрігердің басқаруымен орындайды. ЖӨР-ге бес медицина қызметкері қатысқаны, олардың әрқайсысы дәрігер тағайындаған әрекеттерді орындағаны дұрыс.
Мейірбикелерге негізгі реанимациялық іс-шараларды үйретіңіз және медперсоналдың клиникалық өлім кезінде медициналық көмек көрсетудің барлық кәсіби талаптарына сай екендігіне көз жеткізіңіз.
| Сондай-ақ, оқыңыз:
|
Клиникалық өлім кезінде пациент ес-түссіз күйде болады және ауырғанды сезбейді. Магистралды артерияларда пульсация болмайды. Ересектер мен бір жастан асқан балалардың – ұйқы артериясын, ал бір жасқа дейінгі балалардың сан артериясын тексеріңіз. Пациенттің тынысы тоқтайды немесе ақтық тыныс болады.
Пациентте клиникалық өлім белгілері байқалғанда мейірбике бұл туралы дереу дәрігерге хабарлауы және ЖӨР бойынша іс-шараларды бастауы керек.
Медбикелерге жүрекке жабық массаж (ЖЖМ) және Эмбу қабымен жасанды тыныс жасауды үйретіңіз.
Пациенттердің кідіртуге болмайтын жағдайлары: шұғыл көмек көрсету және қайғылы жағдайды болдырмау
Жүрек-өкпе реанимациясын клиникалық өлім белгілері:
-
тыныс алудың,
-
естің,
-
рефлекстердің болмауы,
-
көздің қарашығының үлкеюі,
-
терінің бозаруы немесе көгеруі кезінде басталады.
|
Гость! Білім беру ұйымындағы медицина қызметкеріне нені білу қажет:
|
Ол үшін жанама жүрек массажын және дефибрилляцияны жүргізу қажет (қажет болған жағдайда).
Миокард инфарктісі: ауруханаға дейінгі кезеңдегі дәрігердің диагностикалық және емдік әрекеттерінің алгоритмі
Миокард инфарктісі кезінде уақытылы дұрыс диагноз қоя білу өте маңызды. Диагнозды дұрыс қоюдың күрделілігі миокард инфарктісін дәл танудың қиындығы мен оның басқа ауру белгілеріне ұқсап, жасырын қалуына байланысты.
Орташа есеппен алғанда, клиникалық өлім 4-6 минутқа созылады, бірақ электр жарақаты, ұзаққа созылған гипертермия, найзағай соққысы, антигипоксанттар мен антиоксиданттарды енгізу клиникалық өлім мен реанимация шараларды 10-12 минутқа ұзартуы мүмкін.
Клиникалық өлім жүрек және тыныс алу кенеттен тоқтағаннан болады. Бірінші жағдайда себептер жүректен болуы мүмкін (инфаркт, жүрек соғысы ырғағының бұзылуы, аорта аневризмасының жыртылуы және басқа аурулар) және жүректен тыс (соққы, тұншығу, электр жарақаты, жіті тыныс алудың жетікіліксіздігі және т.б.). Тыныс алу тоқтауы оттегі концентрациясының жетіспеушілігіне, асфиксацияға, өкпенің әлсіреуіне және тыныс алу жүйесінің басқа бұзылуларына байланысты болады.
Клиникалық өлім — өлімнің кері кезеңі, онда организм өмірінің барлық сыртқы белгілері толығымен жоғалады, жүрек қызметі мен тыныс алу процесі тоқтайды.
Жүрек өкпе реанимациясы: алгоритм
Жүрек-өкпе реанимациясы кезіндегі алгоритм 2 блоктан тұрады: медициналық қызметкердің жағдайды бағалауы және реанимациялық ем-шаралар.
- ең алдымен, зақымданушының тірі/тірі емес екенін оны атымен шақыру немесе бетін шапалақтау арқылы анықтап алу керек;
- әрі қарай, пульсін ұстап, оның көз шарасы жарыққа қалай әрекет ететінін анықтаңыз, оның тыныс алуын тексеріңіз.
- осыдан кейін Сафар әдісімен өмір тіршілігін қалпына келтіруді бастаңыз – «ABC ережесі»:
-
тыныс алу жолдарын тазарту,
-
тыныс алуды қалпына келтіру,
Зақымданушыны тегіс жерге жатқызып, басын артқа шалқайту керек (тек мойын омыртқаларына зақым келмеген жағдайда). Астыңғы иектен екі қолмен ұстап, оны алға қарай тартыңыз. Ауыз бен тамақты қаннан, шырышты сұйықтықтан және құсықтан майлықпен тазартыңыз. Жастықшаны бастың астына қойып, мұрнын саусақтарыңызбен жабыңыз. Әрі қарай, «ауыздан ауызға» дем алу арқылы өкпеге 2 рет тыныс беру керек. Дұрыс тыныс алғанда кеудені көтеру керек. Асқазанға ауа кіруі мүмкін, дем шығару кезінде одан құтылу үшін сол жақ қабырға астынғы аймағы алақанмен басылады (зақымданған адамның басы шетке қарай бұрылады).0
Осыдан кейін жүрек-өкпенің реанимациялық массажы қажет. Кеуде киімдерден шешіліп, прекардиалды соққы соғылады. Соққыға дейін ұйқы артериясы мен соққы орнында заттардың (түймелер, кресттер) жоқтығына көз жеткізу керек. Зақым келтірмеу үшін семсер тәрізді өсікті сол қолдың екі саусағымен жабыңыз. 7 жасқа дейінгі балаларға прекардиалды соққы соғуға болмайды. Соққыдан кейін түйілген жұдырықтың бүйірімен ұйқы артериясының тамыр соғысы тексеріледі.
Егер соққы нәтиже бермесе, алақанды семсер тәрізді өсіктің үстінен 3-4 см жоғары өкпеге қойып, саусақтарды шамалы көтеріп массаж басталады. Массаж саусақтарды көтеріп, тікелей қолмен орындалады. Жеке дене салмағымен кеудені 15 (60-30) рет, 4-5 см тереңдікке дейін басады. Жүрек-өкпе реанимациясы кезінде бірінші басуды кеуденің нәзіктігін көре отырып, ақырын жасап бастау керек.
ЖӨР-ді қашан тоқтату немесе жасамау керек
Реанимациялық шараларды тоқтатыңыз
- Пациенттің өздігінен жүрек қызметі мен тыныс алуы қалпына келгеннен кейін
- Егер пациентке ЖӨР көрсетілмеген болса, мысалы оның деректерінде жантәсілім сатыдағы жазылмайтын дерті болса
- Биологиялық өлім белгілері пайда болса
- Өмірлік маңызды функцияларды 30 минут ішінде қалпына келтіруге болмаса
Реанимациялық шараларды жасамаңыз
- Биологиялық өлім белгілері бар болса
- Клиникалық өлім жазылмайтын дерттің жантәсілім сатысының әсерінен немесе өмірді алып кететін ауыр жарақаттың жазылмайтын салдарынан басталса
Балалар мен ересектерге жүрек-өкпе реанимациясы
Бір және екі адам жасайтын жүрек-өкпе реанимациясы
8 жастан асқан ересектерге физиологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, жүрек-өкпе реанимация екі қолмен, іштің төменгі жартысында, 15 рет басу циклымен, 2 рет үрлей отырып орындалады.
1-8 жас аралығындағы балаға бір қолымен ішектің төменгі жартысында, 3 см, тереңдікке басу арқылы, 5 рет басу, 1 рет үрлеу циклымен орындалады.
Бір жасқа толмаған балаға басу өкпенің төменгі жартысына екі саусақпен, 2 см тереңдікке 5 рет басу, 1 рет үрлеу циклымен орындалады.
Тамыр соғысы 3 циклден кейін тексеріледі. ЖӨР жедел жәрдем келгенге дейін (бірақ 25-30 минуттан асырмай) немесе жүрек соғысы қалпына келгенге дейін жасалады.
Жүрекке жасалатын жанама массаж
Тағы пайдалы ақпаратты «Aға мед бике» журналынан оқыңыз.
- Анафилактикалық шок» диагнозы мен емінің клиникалық хаттамасы ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің 30.07.2020 жылғы № 109 хаттамасы
- «Жаңа туылған нәрестелерді реанимациялау» диагнозы мен емінің клиникалық хаттамасы ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің Медициналық қызметтердің сапасы жөніндегі бірлескен комиссияның 03.10.2019 жылғы № 74 хаттамасы (ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің медициналық қызметтердің сапасы жөніндегі бірлескен комиссиясының 2019 жылғы 3 қазандағы № 74 хаттамасы)
- "Кенеттен қайтыс болу" диагностикасы мен емдеудің клиникалық хаттамасы ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің Медициналық қызметтердің сапасы жөніндегі біріккен комиссиясының 23.06.2016 № 6 хаттамасы
- «Қазақстан Республикасында анестезиологиялық және реаниматологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандартын бекіту туралы» ҚР Денсаулық сақтау министрінің 16.10.2017 № 763 бұйрығы